وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

 بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

سلسله درس­هایی از معاد

درس سی­ام: نفخ صور اوّل در قرآن

با نفخه­ی اوّل ابتدا فزع و وحشتی عمومی در همه­ی کائنات گسترش می­یابد و همین وحشت مقدمه­ای می­شود برای مرگ اهل زمین و آسمان. با این نفخه بساط زمین برچیده می­شود و همه­ی ساکنین آن بعد هول و هراس بزرگ، می­میرند و وارد عالم برزخ می­شوند. نفخه­ی اوّل علاوه بر آن که بساط دنیا را برمی­چیند، از شدّت هول و هراس آن همه­ی موجودات آسمان و زمین را هم مدهوش می­کند، هر چند که عده­ای از این هول و هراس استثناء شده­ و در آرامش به سر می­برند. در این­که مرگ براى فرشتگان یا ارواح شهدا و انبیا و اولیا چگونه است، احتمال­هایی مطرح است: احتمال دارد مراد از مرگ درباره­ی آن­ها گسستن پیوند روح از قالب مثالى بوده باشد، یا از کار افتادن فعالیت مستمر ارواح.

در قرآن کریم آیات زیادی در رابطه با نفخه­ی اوّل است که به برخی از آن­ها اشاره می­شود:   

«فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ نَفْخَةٌ واحِدَةٌ * وَ حُمِلَتِ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ فَدُکَّتا دَکَّةً واحِدَةً * فَیَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْواقِعَةُ * وَ انْشَقَّتِ السَّماءُ فَهِیَ یَوْمَئِذٍ واهِیَةٌ؛ به محض این­که یک بار در «صور» دمیده شود * و زمین و کوه‏ها از جا برداشته شوند و یکباره در هم کوبیده و متلاشى گردند * در آن روز «واقعه عظیم» روى مى‏دهد * و آسمان از هم مى‏شکافد و سست مى‏گردد و فرومى‏ریزد!»

«وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ مَنْ شاءَ اللَّهُ؛ و در «صور» دمیده مى‏شود، پس همه کسانى که در آسمان­ها و زمینند مدهوش می­شوند، مگر کسانى که خدا بخواهد».

با توجه به آیه­ی شریفه، مدهوش شدن فقط شامل انسان­ها نیست، بلکه شامل همه­ی موجودات آسمان و زمین است؛ لذا شامل ملائکه و ساکنان برزخ که به تعبیری اهل زمین هستند نیز می­شود. پس هنگام دمیدن این نفخه در هر کجا که باشیم ـ دنیا، برزخ و یا عوالم بالاتر از آن ـ باز هم با این دم روبرو خواهیم شد و با توجه با روایات، این نفخه به مرور ظاهر می­شود. یعنی از دنیا شروع می­شود و تداوم یافته به عالم برزخ رسیده و آن­گاه وارد عوالم بالاتر از آن هم می­شود. 

«ما یَنْظُرُونَ إِلاَّ صَیْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ یَخِصِّمُونَ؛ (امّا) جز این انتظار نمى‏کشند که یک صیحه عظیم (آسمانى) آن­ها را فراگیرد، در حالى که مشغول جدال (در امور دنیا) هستند».

در برخی احادیث در مورد ناگهانی و دفعی بودن قیامت چنین آمده: قیامت بر پا می­شود، در حالی که دو نفر پارچه گشوده­اند تا خرید و فروش کنند و هنوز در هم نپیچیده­اند که رستاخیز برپا می­شود: «تقوم السلاعه و الرجلان قد نشرا ثوبهما یتبایعان فما یطویانه حتی تقوم الساعه».

«الْقارِعَةُ * مَا الْقارِعَةُ * وَ ما أَدْراکَ مَا الْقارِعَةُ * یَوْمَ یَکُونُ النَّاسُ کَالْفَراشِ الْمَبْثُوث * وَ تَکُونُ الْجِبالُ کَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ؛ آن حادثه کوبنده * و چه حادثه کوبنده‏اى! * و تو چه مى‏دانى که حادثه کوبنده چیست؟! * روزى که مردم مانند ملخ‏هاى پراکنده خواهند بود * و کوه‏ها از هیبت آن همچون پشم حلّاجى‏شده متلاشی مى‏گردد!»

برخی از مفسران بر آن هستند که «قارع?» نام قیامت است، ولی برخی دیگر معتقدند پراکنده شدن مردم و تبدیل کوه­ها به چیزی همچون پشم زده شده، در آستانه­ی قیامت است. پس می­تواند قارعه به معنای صدای مهیب پیش از قیامت باشد.

استثناء شدگان از این فزع چه کسانی هستند؟

با توجه به آیه­ی 68 از سوره­ی زمر، عده­ای از مدهوشی استثناء شده­اند. «إِلاَّ مَنْ شاءَ اللَّهُ؛ مگر کسانى که خدا بخواهد»، این افراد چه کسانی هستند؟ این افرادکسانی هستند که خداوند درباره­ی آن­ها می­فرماید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُون‏؛ کسانى که کار نیکى انجام دهند پاداشى بهتر از آن خواهند داشت و آنان از وحشت آن روز در امانند». در این که چهارده معصوم (علیهم­السلام) بارزترین مصداق این آیه­ی شریفه هستند هیچ شکی نیست، اما در جستجوی بخشی از مصادیق این آیه، توجه به روایت ذیل لازم است:  

امیرالمؤمنین (علیه­السلام) در تفسیر آیه­ی شریفه به عبد الله جدلی فرمود: حسنه، ولایت و محبت ما اهل بیت است: «الْحَسَنَةُ مَعْرِفَةُ الْوَلَایَةِ وَ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَیْتِ».